Lessen uit corona: een leerkracht aan het woord

Het coronavirus is ondertussen al meer dan anderhalf jaar in het land. Dat heeft een grote impact op heel wat aspecten van ons dagelijkse leven, en op het onderwijs. In onze reeks ‘Lessen uit corona’ laten we een aantal mensen uit de schoolpraktijk aan het woord over wat zij meenemen uit het afgelopen jaar. Deze week is het de beurt aan Greet Van Everbroeck, leerkracht wiskunde in Sint-Ritacollege in Kontich en procesbegeleider bij dagelijksleren.be. Welke lessen trekt zij uit de coronaperiode?

“Stilaan lijkt het alsof we kunnen terugblikken op een turbulente periode in het onderwijs, al is die turbulentie waarschijnlijk nog maar de start van iets veel groter. We staan nog voor hete vuren. Er zijn de plannen van minister Ben Weyts en de nieuwe eindtermen in de tweede en derde graad die ons vast nog, lang ‘na Corona’ zullen uitdagen. Maar als ik terugkijk op het afgelopen anderhalf jaar, zijn dit de 3 belangrijkste zaken die ik onthoud.”

1. Langdurig afwezige leerlingen moeten de lessen niet missen.

Met meerdere leerlingen in quarantaine stak een nieuwe uitdaging de kop op. Ze zouden de gemiste leerstof moeten bijwerken, maar te lang en te dicht bij elkaar zitten werd sterk afgeraden. Remediëring tijdens de middagpauze zou dus geen optie zijn. Hoe doe je dat trouwens, zo halve klassen bijwerken die afwisselend wel en niet aanwezig waren? Probeer daar maar eens een boekhouding van bij te houden. Maar als de nood het hoogst is, wordt er vlotter geïnvesteerd. Een link naar een Zoom-meeting, de webcam en de bone conduction headset hielpen om zowel digitaal als fysiek les te geven. Leerlingen thuis logden vlot in, leerlingen in de klas volgden flink van achter hun bankje de les.
Het spreekt voor zich dat wie ziek is de kans moet krijgen om uit te zieken, maar moest quarantaine of een andere trend zich voordoen, dan is digitaal de les volgen binnenkort misschien wel ingeburgerd.

2. We hebben elkaar nodig.

Hoe belangrijk is die leerkracht eigenlijk? Zij zijn misschien wel het belangrijkst, zou John Hattie zeggen. Als je leerlingen er enkele jaren geleden zou bijgeroepen hebben, zouden zij hier niet helemaal van overtuigd geweest zijn. En misschien hun ouders ook niet. Sinds 2020 zijn de meeste leerlingen vragende partij naar meer contactmomenten met leerkrachten. Ze ondervinden, net als hun leerkrachten, dat passie, gedrevenheid en kennis minder gemakkelijk doorgeven worden via een scherm. We moeten hier zeker ook het belang van sociale vaardigheden, communicatieve vaardigheden en zelfredzaamheid niet uit het oog verliezen. Een leerkracht is meer dan een kennisoverdrager. Dat blijkt maar weer eens.
Ook hier is nuance natuurlijk belangrijk en kan de vraag gesteld worden of er effectief 32 contacturen moeten plaatsvinden. Zou er meer ruimte mogen zijn voor ‘Flipping the classroom’? Zouden we leerlingen misschien best vooraf opgenomen kennisclips laten bekijken ter voorbereiding van onze lessen? Moeten lessen nog vijftig minuten duren?

3. Digitaal werken is een hulpmiddel, geen doel op zich.

Dat het onderwijs achterop hinkt op digitaal gebied dat moet niet meer gezegd. Waar elke werknemer een laptop in de handen geduwd krijgt, gaan leerlingen aan de slag met relatief verouderde desktops en roeien de leerkrachten met de riemen die ze hebben. Met een goede laptop en een bordboek onder de arm komen ze al ver, die leerkrachten, maar als professionalisering niet sterk gepromoot wordt, zou het wel eens bij een werkblaadje in Word en het projecteren van het bordboek kunnen blijven. Het is niet vanzelfsprekend om leerkrachten vrij te roosteren tijdens hun uren om noodzakelijke opleidingen te volgen. Ze zijn schaars, die leerkrachten en de opvangmogelijkheden en zinvolle taken zijn beperkt. Dus afwezigheid voor welke reden dan ook is niet echt aangewezen. Maar hebben we een keuze… moeten wij als leerkrachten niet het ondernemende voorbeeld voor onze leerlingen zijn? Niet de allesweter, wel de coach. De begeleidende leerkracht die durft op onderzoek uit te gaan, die durft toe te geven niet alles te weten, maar wel alles te willen onderzoeken. De leerkracht die niet angstig is voor vernieuwing, maar ze omarmt. Digitaler werken dus, als kans om de lessen te ondersteunen, maar niet als doel op zich.

Na jaren van besluiteloosheid en vasthouden aan de zekerheden die we hebben, na jaren van een klassieker model van onderwijs met de ‘allesweter’ voor de klas en de 24 flinke leerlingen achter hun bankje, na jaren van leerkrachten die weinig druk voelden om zich op digitaal gebied bij te scholen, biedt een virus opportuniteiten.